Comfortzone Hierbij onze herfstnieuwsbrief, of zo je wilt de Paasnieuwsbrief. Dank voor jullie reacties op de 200-dagen-nieuwsbrief! Sommigen van jullie raken er door geïnspireerd en willen (weer) gaan reizen. Voor anderen ligt dat wat wij doen ver buiten hun comfortzone. In ieder geval lezen jullie de nieuwsbrief goed. En dat is voor ons weer een reden om ook deze keer te pogen weer kwalitatief goede stukjes aan te leveren. Veel leesplezier weer. En blijf ons vooral je meningen, opmerkingen en vragen sturen via Signal, Whatsapp, email of hoe dan ook.

Humboldt Pinguïn Aan de Chileense kust van de Stille Oceaan ligt een eilandje waar een kolonie Humboldt Pinguïns zit. Het leek ons leuk om een nieuwe pinguïnsoort te zien. Dus wij er met de boot heen. Blijkt dat de kolonie vrijwel uitgestorven is door de vogelgriep. In plaats van honderden paren, zien we 7 individuen. Heel triest.

Zeester Op een andere plek – nog steeds aan de Pacific – gaat het beter met de vogels. Hier een meeuw die net een zeester uit het water heeft gevist. Pech voor de zeester, want die heeft verder weinig vijanden. Wel loopt een jonge zeester het risico opgepeuzeld te worden door een volwassen zeester. Kannibalisme dus.

Laatste groen We verlaten de kust en gaan weer richting de Andes. In een zijdal maken we nog een mooie wandeling door het laatste groen. Bruggetjes zijn er uiteraard niet, dus gewoon door het water naar de overkant.

Hoog en droog Hoe noordelijker we komen, hoe hoger en droger de Andes wordt. Dit is onze zesde (grens)oversteek door de Andes en dat wordt ook meteen de hoogste. Vegetatie is er nauwelijks meer en de kale rotsen hebben alle kleuren van de regenboog.

4465 meter In het niemandsland tussen Chili en Argentinië maken we een wandeling naar de voet van een gletsjer. We hebben geen hoogteziekte, maar op deze hoogte neemt ons bloed nog maar 60% van de zuurstof op ten opzichte van zeeniveau. En dat merken we toch wel. Zeker als we omhoog gaan. Gelukkig is er de beloning van een prachtig uitzicht. Vreemd dat de meeste overlanders gewoon doorrijden en niet – net als wij – de tijd nemen voor een wandeling en voor de overnachting op 4000 meter.

4762 meter Ook de Bravo heeft last van zuurstoftekort. We schatten in dat we de helft van het motorvermogen kwijt zijn. Vooral in de lage toerentallen hebben we nauwelijks trekkracht. Dus moeten we steeds zorgen dat we voldoende toeren draaien, dan gaat het prima, maar wel wat langzamer. Overigens blijkt onze BraVo voor Europa te zijn gemaakt. En daar gaan ze/we er vanuit dat je niet hoger komt dan 2500 meter. Zo blijkt ook de (Duitse) dieselkachel van Webasto moeite te hebben met opstarten. Hij doet het wel gelukkig. ’s Nachts vriest het. En ook bijzonder: de luchthoorn klinkt erg astmatisch boven 3000 meter. Te weinig tegendruk.

5051 meter De Paso Internacional Agua Negra is precies de grens. Hoger gaat de BraVo hier niet komen. Cock gaat nog wel een stukje hoger en bereikt de Cerro Gabriela Mistral op 5051 meter. Laten we zeggen dat het een adembenemende wandeling was. Als je goed kijkt – of inzoomt – dan zie je de BraVo 300 meter lager staan. Roelien leest daar de Volkskrant, want er is hier SOS-wifi via Starlink.

Onaards We dalen weer duizenden meters af en komen in een soort maanlandschap. In het regenseizoen spoelt het water tonnen zand weg. Elk jaar is het weer een verrassing waar je wel en niet door de kloven kan lopen. Ook wij lopen een paar keer vast op weggespoelde delen.

Ischigualasto Oefen maar even op het uitspreken van de naam van dit Nationaal Park. Voor veel mensen een tongenbreker, vandaar dat vaak gesproken wordt over de Valle de la Luna (de Maanvallei). Dit is zo’n beetje de belangrijkste vindplek voor botten van dinosaurussen. Beroemd is de vleesetende Herrerasaurus Ischigualstensis van 230 miljoen jaar oud. Maar botten zijn zo kaal, vandaar deze artist impression van de buitenkant. Stof om over na te denken: als 66 miljoen jaar geleden de asteroïde een paar minuten eerder de Aarde had getroffen, dan was ie in de diepe oceaan terecht gekomen en niet in de Golf van Mexico. En dan waren de dinosaurussen niet uitgestorven en was de evolutie heel anders verlopen.

Versteende varen De omstandigheden zijn hier ook goed voor fossielen. Hier een versteende varen.

Aangroeibol Meestal als je zo’n soort stenenveld ziet, dan denk je aan lavabommen: stenen die met kracht uit een vulkaan zijn gekomen. Hier zijn het echter steenbollen, waar rond een kern laagjes mineralen zijn afgezet. Hoe dat precies werkt, is ons echter in de (Spaanstalige) uitleg niet duidelijk geworden. Zijn de stenen hier aan de oppervlakte aangegroeid, of juist diep in de grond onder hoge druk en temperatuur? Wij weten het niet. Sorry!

El Hongo Wat we wel weten is dat deze pilaar van rode zandsteen is en zijn bestaan te danken heeft aan een hardere steen bovenop. Hierdoor lukte het de regen niet om de beschutte zandsteen weg te spoelen. Door de vorm wordt deze pilaar El Hongo – de Paddenstoel – genoemd.

Petroglyfen Het Nationaal Park Talampaya bestaat uit hoge rotswanden van rood zandsteen, rode kliffen genoemd. Ideaal spul om rotstekeningen in te maken. Sommigen zijn duizenden jaren oud en laten tekeningen van rivieren zien, daar waar het nu kurkdroog is.

Kwetsbaar Sommige mensen vinden het lollig om hun eigen tekeningen naast – of zelfs door – de petroglyfen te maken. Daarom mag je er nu niet meer zonder gids naar toe. De hoge wanden zijn prachtig om te zien. Eigenlijk niet goed over te brengen via een foto. Ook bijzonder is de lange echo die op sommige plaatsen optreedt.

Reuzencactus Of mini-Roelien. Zie maar.

Zandduinen De geologie verrast ons steeds weer. Zonder waarschuwing vooraf maken de bergen plaats voor zandduinen. We maken er een wandelingetje, waarbij de wind onze huid zandstraalt.

Spinnen Ineens is er een klein museumpje in een dorpje. We krijgen er een rondleiding en Roelien mag/moet spinnen. Blijkbaar niet iets voor mannen. Na verloop van tijd heeft Roelien een mooi bolletje lama-wol.

Vicuña Er lopen in Zuid-Amerika vier kameelachtigen rond: Guanaco, Lama, Alpaca en de Vicuña. De laatste zie je op de foto. Vanwege de lieve blik, wordt de vicuña (m/v!) ook wel de Prinses van de Andes genoemd.

Wit puimsteen Puimsteen bevat veel lucht en drijft daardoor op het water. Hier staan we in een wit puimsteenveld. Voor ons bijzonder, want wij kennen alleen zwart en rood puimsteen dat uit een vulkaan is geblazen. Deze witte puimsteen is uit een vulkaan gestroomd, zoals lava dat doet. Een bizar landschap!

Flamingo We zien regelmatig grote groepen flamingo’s. Vooral in ondiepe meertjes vinden ze makkelijk voedsel.

Kriebels Kan een flamingo ook jeuk hebben en gaat ie dan krabben?

Kleurrijk Hoeveel landschapskleuren passen er op één foto? De lava is zwart, op de achtergrond de witte puimsteen, groene weides, een meer met rood sediment, een bruine spoelvlakte en een blauwe lucht voor de finishing touch.

Mummie In een klein museum treffen we een mummie aan. Het is een vrouw die circa 500 jaar geleden leefde. Haar lichaam is op natuurlijke wijze gemummificeerd. Door het droge en warme klimaat hier gaat dat vanzelf. Ook het museum heeft geen klimaatbeheersing. Een paar open ramen is voldoende. Heel bijzonder om zo het lichaam, de huid en de kleding te zien van iemand die 500 jaar geleden leefde. Heel anders dan de mummies die we in Egypte zagen. Het voelt persoonlijker.

Goud De hoogvlakte van Noordwest-Argentinië (Altiplano of puna) zit vol met mineralen en kent al eeuwen veel mijnbouw. Ondertussen zijn er ook veel mijnen gesloten, uitgeput of economisch niet rendabel. We bezoeken het verlaten mijnbouwstadje Incahuasi waar tot 60 jaar geleden goud werd gewonnen.

Vos Aan de rand van een zoutmeer – een salina – brengen we de nacht door. Een vos vindt dat blijkbaar wel interessant en blijft om ons heen cirkelen.

Viaducto Honderd jaar geleden had Argentinië één van de beste en langste spoorwegen ter wereld. Zowel voor het vervoer van passagiers als van goederen. Het Viaducto de la Polvorilla was daar onderdeel van. Het is in Italië gemaakt en per schip, trein en vrachtauto hierheen vervoerd en opgebouwd. In die tijd was het een huzarenstukje, zeker omdat het op 4200 meter hoogte ligt. Bij de eerste proefrit zakte het viaduct 10 cm in, maar dat bleek geen probleem. Nu rijdt er 1 keer per week een toeristentrein over.

Salinas Grande We zijn elke keer weer verrast als we zien dat een Kurzhauber juist ingezet wordt voor het zware werk. Hier zien we er verschillende die de hele dag op en neer rijden om zout op te halen en naar het depot te brengen.

Goed zout En ook onze eigen Kurzhauber gaat het zout op. De zoutvlaktes op de hoogvlakten zijn ontstaan door tectonische activiteit. Het is dus geen zeezout. Het is een dikke laag. In het regenseizoen (januari en februari) komt er een laagje water op het zout en dan kan de verdamping weer beginnen. Er wordt schoon keukenzout gewonnen en (veel meer) industriezout.

Fracking Lithiumzout zou je fout zout kunnen noemen. Het zit dieper dan het gewone zout en wordt deels gewonnen door fracking. De chemicaliën vervuilen echter het grondwater en daar zijn de inwoners niet blij mee. Lithium is nodig voor de energietransitie en zit vooral in accu’s. Meer dan de helft van de wereldvoorraad lithium zit in de lithiumdriehoek van Argentinië, Chili en Bolivia. Op de foto zie je vrachtwagens die met elkaar een mobiele fracking fabriek vormen.

Panfluit Argentinië is niet overal het land van de tango. Hier in het noorden is er ook een grote invloed van Bolivia. Je hoort dat ook op straat: veel panfluiten. En je ziet het in muurschilderingen. Met op de achtergrond natuurlijk weer fraai gekleurde bergen. Hiermee sluiten we onze Paas- danwel herfstnieuwsbrief af.

Ga verder met deel 12.