Drievoudige obelisk in Viteebsk.
Wat wij de Tweede Wereldoorlog noemen, heette in de Sovjetunie de Grote Patriottische Oorlog. In Belarus wordt die naam nog steeds gebruikt. Elke stad, elk dorpje, elk plein, elk bos heeft wel een monument dat daaraan herinnert. Buiten zijn het vaak bombastische onverwoestbare monumenten die met zorg onderhouden worden. Op de foto zie je een 3-voudige obelisk op de oevers van de rivier in Vitebsk.
Tanks en pretpark gaan goed samen.
Ook in Vitebsk is te zien dat oorlogstuig uit de Grote Patriottische Oorlog en een pretpark heel goed samen gaan. Bijna 70 jaar na het einde van die oorlog weten de kinderen te vertellen over de heldendaden van hun (over)grootvaders.
Kathyn: 1 van de ruim 600 dorpen die verdwenen.
Belarus heeft ook wel een goede reden om 1941-1945 te herdenken. Ongeveer een kwart van de bevolking is in die tijd omgekomen. Geen enkel ander land is zo zwaar getroffen. Zo zijn er ruim 600 dorpen door de Nazi’s met de grondgelijk gemaakt. Zoals Kathyn dat wij bezochten. De smid was de enige overlevende volwassene. Alle andere – op een paar kinderen na die onder hun dode moeder lagen – zijn levend verbrand of doodgeschoten.
Kathyn in het donker: 3 levende berken, 1 eeuwige vlam.
Symboliek is iets waar de Sovjets goed in waren. Zo staan er drie bomen, berken, bij elkaar en daarbij een eeuwige vlam. Het vuur staat symbool voor het kwart Wit-Russen dat de oorlog niet overleefde.
Elke schoorsteen luidt 1 keer per minuut.
De houten huizen van Kathyn zijn allemaal verbrand. Alleen de stenen schoorstenen stonden nog. Die zijn nu in beton gegoten en van een bel voorzien. Elke minuut klinkt uit alle schoorstenen tegelijk één heldere ding.
Voor een compleet beeld is het goed om te beseffen dat de Nazi’s de burgerbevolking terroriseerde, maar dat het Rode Leger van Stalin in diezelfde oorlog op dezelfde wijze te keer ging.
Victorieplein in hoofdstad Minsk.
Uiteraard zijn in de hoofdstad Minsk de Sovjetsterren ook ruim aanwezig. Hier zien we dat op het Victorieplein. Deze obelisk is 40 meter hoog en neergezet in 1954. In 1961 is er een eeuwige vlam toegevoegd. Voor pasgetrouwde stelletjes hoort het bezoek aan dit plein tot een vast onderdeel van hun grand tour.
In het kasteel van Mir – waarover straks meer – hebben in de oorlog Joden gevangen gezeten. Nu is daar ook een museumgedeelte aan gewijd. Heel wrang is een rapport over de ontdekking van Joden in de bossen. Zij verscholen zich daar om aan de vernietigingskampen te ontkomen. De commandant van de dag heeft daar ‘netjes’ een rapport van gemaakt: kort verhoord, direct doodgeschoten, ordentelijk begraven, geen spullen van waarde, wel 100 kg aardappelen.
Cock en Roelien, jullie mogen mijn vorige reactie weghalen, want dat gaat over Katyn en niet Kathyn.
Toch raad ik de film ‘Katyn’ van Andrzej Wajda nog altijd aan. 🙂
Juister is ‘Grote Vaderlandse Oorlog’
Katyn. In de bossen bij Katyn werden in april en mei 1940, 22000 Poolse officiers en mensen van de Poolse intelligentsia geëxecuteerd op bevel van Stalin. De massagraven zijn ontdekt door de Nazi’s in 1943 en Stalin heeft altijd voorgehouden dat de Poolse officiers en intelligentsia vermoord werden door de Nazi’s. Pas in 1990 is de waarheid aan het licht gekomen. De Poolse regisseur Andrzej Wajda heeft hierover in 2002 een mooie, aangrijpende film gemaakt met als titel ‘Katyn’. Een aanrader.
70 jaar later in april 2010 stort het vliegtuig van de Poolse president Lech Kaczynski met zijn vrouw en de hele Poolse politieke elite (96 personen) neer in de buurt van Smolensk. De president was op weg naar een herdenking van de massa-executie in Katyn in het kader van betere relaties tussen Polen en Rusland. Opnieuw beleeft het Poolse volk een tragedie. Dit is de inhoud van de speech die de president had voorbereid.
“The alliance between the Third Reich and the Soviet Union, the Ribbentrop-Molotov pact and the Soviet attack on Poland on 17 September 1939 reached a terrifying climax in the Katyn massacre. Not only in the Katyn forest, but also in Tver, Kcharkiv and other known, and unknown, execution sites citizens of the Second Republic of Poland, people who formed the foundation of our statehood, who adamantly served the motherland, were killed.
At the same time families of the murdered and thousands of citizens of the eastern territory of the pre-war Poland were sent into exile deep into the Soviet Union, where their indescribable suffering marked the path of the Polish Golgotha of the East.
The most tragic station on that path was Katyn. Polish officers, priests, officials, police officers, border and prison guards were killed without a trial or sentence. They fell victims to an unspeakable war. Their murder was a violation of the rights and conventions of the civilised world. Their dignity as soldiers, Poles and people, was insulted. Pits of death were supposed to hide the bodies of the murdered and the truth about the crime for ever.
Katyn became a painful wound of Polish history, which poisoned relations between Poles and Russians for decades. Let’s make the Katyn wound finally heal and cicatrize. We are already on the way to do it. We, Poles, appreciate what Russians have done in the past years. We should follow the path which brings our nations closer, we should not stop or go back.
All circumstances of the Katyn crime need to be investigated and revealed. It is important that innocence of the victims is officially confirmed and that all files concerning the crime are open so that the Katyn lie could disappear for ever. We demand it, first of all, for the sake of the memory of the victims and respect for their families’ suffering. We also demand it in the name of common values, which are necessary to form a foundation of trust and partnership between the neighbouring nations in the whole Europe.
Let’s pay homage to the murdered and pray upon their bodies. Glory to the Heroes! Hail their memory!”
Het onderzoek naar de omstandigheden van het vliegtuigongeluk is nooit volledig aan het licht gekomen. Er was dichte mist en er werd aangeraden om niet te landen in Smolensk omv de weersomstandigheden. De stem van de president is duidelijk te horen in de cockpit … In de Poolse pers spreekt men over samenzwering, schuld van de Russen en wordt Lech Kaczynski met veel pracht en praal als een held begraven in de kathedraal op de Wawel naast prominente Polen. De relaties tussen Rusland en Polen verslechterden opnieuw …
Katyn is en blijft een vervloekte plek in de geschiedenis van Polen.